XI Festiwal Kultur Europy – Gruzja
Dom Bretanii zaprasza na kolejną odsłonę Festiwalu Kultur Europy. Tym razem zajrzymy do Gruzji, kraju leżącego na pograniczu Europy i Azji, który buduje demokrację, zmagając się z wieloma przeciwnościami. Gruzję najczęściej kojarzymy z ZSRR, z Kaukazem i z winem. Festiwal pozwoli na spotkanie z jej starożytną historią, z niezwykłym językiem i pismem, a także odsłoni wewnętrzne problemy związane z sytuacją geopolityczną. Po raz pierwszy do Polski przyjedzie Dini Virsaladze – pierwsza dama gruzińskiego jazzu.
http://bit.ly/Festiwal_Gruzja
14 X (poniedziałek) Dom Bretanii
g.18.00
Thoma Sukhashvili – “Dzieci Marsa”
Otwarcie wystawy fotografii
Są nas miliony. Wszyscy mamy tego samego ojca, który nazywa się Mars. Przez niego nie budzimy się u siebie w domu, nie bawimy się, nie mamy dzieciństwa. Zawsze przez lata nosimy te same, za duże na nas ubrania. Musimy zachowywać się jak dorośli, kierować, nie przestrzegając przepisów.
Nie rozmawiamy z obcymi. Mamy wiele marzeń, ale są one głęboko ukryte. Jest w nas nadzieja, że w przyszłości gdzieś tam dorośniemy i wreszcie zostaniemy dziećmi.
Thoma Sukhashvili pochodzi z Osetii Południowej, obecnie mieszka w Tbilisi. Studiuje Psychologię na Gruzińskim Instytucie Spraw Publicznych (GIPA) i pracuje dla kilku organizacji pozarządowych. Jest koordynatorem projektu „US Embassy Bookmobile”. Pracuje także jako niezależny fotograf prasowy. Jest współzałożycielem Gruzińskiego Kolektywu Fotograficznego 90’x Collective, skupiającego fotografów urodzonych w latach dziewięćdziesiątych. Fotografie prezentowane w ramach projektu “Dzieci Marsa” zostały wykonane na osiedlach dla przesiedleńców wewnętrznych w Gruzji.
18.30
„Jak zbudować życie na nowo? Długofalowe skutki konfliktu na przykładzie funkcjonowania osiedla dla przesiedleńców wewnętrznych w Tserovani” – wykład Łukasza Bejmy
Rosyjsko – gruzińska wojna w Osetii Południowej w 2008 r., choć trwała tylko kilka dni, wpłynęła na losy całej Gruzji i pojedynczych ludzi. Osetia Południowa stała się drugą, po Abchazji, częścią Gruzji, nad którą rząd w Tbilisi stracił kontrolę. W wyniku wojny 28 tysięcy jej dotychczasowych mieszkańców stało się przesiedleńcami wewnętrznymi (ang. IDPs, Internally Displaced Persons). Część z nich zamieszkała w specjalnie wybudowanych dla nich przez rząd osiedlach. W największym, Tserovani (ok. 20 km od Tbilisi), wybudowanym w 3 miesiące pod koniec 2008 zamieszkało 8 tysięcy przesiedleńców. 2002 identyczne budynki, każdy o powierzchni 60 m², miały stać się tymczasowym schronieniem, z czasem także nowym domem. Tak się jednak nie stało i marzeniem wielu mieszkańców Tserovani jest wciąż bezpieczny powrót do rodzinnych miejscowości.
Łukasz Bejma – absolwent Wschodoznawstwa w Instytucie Wschodnim UAM. Od sierpnia 2018 do czerwca 2019 r. mieszkał w Gruzji w Tserovani IDP Settlement, gdzie w ramach programu Wolontariatu Europejskiego pracował w lokalnej organizacji pozarządowej „For Better Future”.
15 X g. (wtorek) Dom Bretanii g.18.00
„Tożsamość Gruzinów. Z czego Gruzini są dumni?” – wykład dr. Davida Kolbai
Gruzini ukształtowali się jako grupa etniczna już w początkach I tysiąclecia p.n.e. W kolejnych wiekach we wschodniej Gruzji powstało państwo Iberia (Kartlia), która przyjęła chrześcijaństwo w 325 r. a w zachodniej – Kolchida (chrzest w VI w.). Za panowania króla Wachtanga Gorgasali, kościół w Iberii staje się niezależny, podlegając jedynie własnemu patriarsze – katolikosowi. Wprowadza nawet własną rachubę czasu opartą na tradycjach syryjskich. W wieku V i VI intensywnie tłumaczono na gruziński z greki, syryjskiego i armeńskiego najważniejsze wówczas teksty dla cywilizacji europejskiej – Ewangelie, Psalmy Dawida, Biblia i traktaty liturgiczne. Powstała wówczas również gruzińska literatura historyczna. Iberowie utrzymywali ścisłe kontakty ze światem bizantyjskim, chrześcijańską Palestyną i Syrią.
Dr David Kolbaia – Gruzin, historyk, kartwelolog, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Seminarium Kaukaskiego Studium Europy Wschodniej UW. Redaktor naczelny pisma naukowego “Pro Georgia. Journal of Kartvelological Studies”. Przewodniczący Polsko-Gruzińskiej Komisji Historyków.
16 X (środa) Dom Bretanii g. 18.00
Wykład na temat języka gruzińskiego – dr David Kolbaia i Sofio Jvania
Pismo gruzińskie powstało prawdopodobnie na przełomie IV i III w. p.n.e., za panowania króla Parnawaza. Jego pochodzenie nie jest znane. Uznaje się różne teorie na temat autochtoniczności alfabetu gruzińskiego, jego związków z alfabetem greckim i pismem północno-semickim. Po chrystianizacji Gruzji powstała potrzeba zestawienia alfabetu gruzińskiego z greckim. 23 litery zachowują porządek grecki, dalszych 12 dodatkowych, wyraża głoski nieistniejące w języku greckim. Gdzie więc należy szukać korzeni alfabetu gruzińskiego, materiału, na którym został oparty?
Sofio Jvania – lektorka języka gruzińskiego w Szkole Języków Wschodnich Studium Europy Wschodniej UW. Sekretarz naukowy “Pro Georgia. Journal of Kartvelological Studies”.
17 X (czwartek) Kino Muza
Tani Czwartek z kinem gruzińskim
Bilety: 8 zł
17.15 „Wino we krwi” reż. Emily Railsback, 2018 (78’)
Gruzja nazywana jest ojczyzną wina, to na jej terenach znaleziono najstarsze dowody jego istnienia (ok. 4 tys. lat p.n.e.). Szczególna metoda produkcji miejscowego wina polega na tym, że winogrona fermentują w zakopanych w ziemi glinianych amforach. Reżyserka filmu, Amerykanka Emily Railsback oraz Jeremy Quinn, amerykański sommelier odwiedzają gruzińskie winnice i rozmawiają z ich właścicielami. Film, nakręcony iPhonem 6, pokazuje, jak w Gruzji dzięki rodzinnym małym wytwórniom odradza się zapomniana kultura wina i jego produkcja.
18.45 „Wyspa kukurydzy” reż. George Owaszwili, 2014 (100’)
Akcja filmu toczy się na wysepce na rzece Inguri, stanowiącej naturalną granicę pomiędzy Abchazją i Gruzją. Uprawiający tu kukurydzę dziadek i jego nastoletnia wnuczka staną się mimowolnymi świadkami działań wojennych (mowa o krwawej wojnie abchasko-gruzińskiej z 1992). Film zajął I miejsce w konkursie MFF w Karlowych Warach oraz zdobył Nagrodę Publiczności na Tofifest w Toruniu.
20.45 „Groźna matka” reż. Ana Uruschadze, 2018 (107’)
Dramat psychologiczny rozwijający się niczym thriller. Manana jest kobietą z blokowiska, znajdującą się na skraju załamania nerwowego. Rozdarta między rodziną a pasją pisania, porzuca swoje dawne życie, aby pisać książki o dręczących ją obsesjach. Film przyniósł młodej 27-letniej realizatorce, córce Zazy Uruschadze (twórcy „Mandarynek”), kilka nagród na międzynarodowych festiwalach. Polska lista dialogowa udostępniona przez Gamardżoba kino w Warszawie.
18.X. (piątek) Dom Bretanii g. 17.30
„Zapomniana historia obozu 0331 w Kutaisi” – wykład Izabeli Wesołowskiej
W obozie NKWD w Kutaisi, w latach 1945-1947, było przetrzymywanych ok. 1700 Polaków z Wileńszczyzny, w większości byłych żołnierzy AK. I. Wesołowska nagrała relacje żyjących byłych więźniów, z mieszkańcami Kutaisi szukała śladów obozu, rozmawiała z gruzińskimi historykami, przeszukiwała archiwa. Wiele się dowiedziała o obozowej rzeczywistości, zakazanych miłościach, zespole muzycznym ćwiczącym za drutami oraz o buncie więźniów.
Izabela Wesołowska – absolwentka UAM. Na uniwersytecie Viadrina pracowała nad doktoratem nt. konfliktów wojennych i ich recepcji w prasie.
18 X (piątek) Dom Bretanii godz. 18.30Gruzja a Rosja
„Gruzja a Rosja” – wykład dr. hab. Krzysztofa Fedorowicza
Relacje gruzińsko-rosyjskie to od momentu rozpadu ZSRR skomplikowany proces dekompozycji Gruzji. Rosja za wszelką cenę pragnie zatrzymać Gruzję w swojej strefie wpływów i robi wszystko, aby to osiągnąć. Dla Moskwy dobra Gruzja to słaba Gruzja, uwikłana w wewnętrzne konflikty, separatyzm, wojny. Rosja nie chce pozwolić na budowę demokratycznego państwa na Kaukazie, które byłoby „złym przykładem” dla innych. Dlatego wykorzystuje i odmraża wszelkie konflikty, które powodują w Gruzji chaos i zamieszanie. Najlepszym przykładem jest wspieranie separatyzmów, co doprowadziło do proklamowania tzw. państw nieuznawanych, Abchazji i Osetii Południowej. Obecnie ma miejsce tzw. borderyzacja, czyli nielegalne przesuwanie granicy tych parapaństw wewnątrz Gruzji. Przeciętny turysta pijący wino w centrum Tbilisi nie ma świadomości, że 35 kilometrów od niego stacjonują rosyjskie oddziały wojskowe, które pilnują tzw. granicy Osetii Południowej.
Dr hab. K. Fedorowicz – adiunkt w Zakładzie Badań nad Przemianami Politycznymi i Społecznymi Europy Wschodniej i Azji Instytutu Wschodniego UAM.
19 X (sobota) Dom Bretanii
14.00
„Kazbek – cała prawda o szczycie i życiu u jego stóp” – spotkanie z Ewą Stachurą
Kazbekiem nazwali go Rosjanie. Dla Gruzinów to Mkinwarcweri, czyli „Lodowa góra”. Podczas spotkania dowiemy się, jak zorganizować wyprawę na Kazbek tak, aby stała się najlepszą przygodą w życiu, jak żyje się Polce w małej gruzińskiej wiosce na końcu świata oraz jak turystyka zmienia lokalne zwyczaje i tradycje, a także czy Gruzini są naprawdę tak gościnni jak się mówi. Usłyszymy wiele historii z Kazbekiem w tle.
Ewa Stachura – właścicielka agencji górskiej Mountain Freaks. Mieszka na stałe w Gruzji u stóp Kazbeku. Góry były jej pasją od lat, jednak fakt, że zamieszkała na Kaukazie, pozostaje największą niespodzianką dla niej samej.
15.15
„Zapytaj mnie o Gruzję” – spotkanie z Łukaszem Cieślą
Opowieść o współczesnej Gruzji, jej paradoksach, blaskach i cieniach, ze sporą dawką mniej oczywistych scen z pogranicza gruzińskiej biesiady, ludowego rugby, ulicznej polityki, historii nie znowu takiej najnowszej, cmentarzy i sportu.
Łukasz Cieśla – dziennikarz, od 2005 r. jeździ do Gruzji. Należy do “Kavkaz Brothers”, autorskiego biura wypraw z siedzibą w Batumi.
16.30
Prezentacja polskich filmów dokumentalnych zrealizowanych przez Fundację Human Docs, zajmującą się szerzeniem świadomości społecznej na tematy globalne i prowadzącą działalność analityczną dotyczącą obszaru byłego ZSRR:
“Aby był pokój i chleb”, 2011 (34’) – film o mieszkańcach wsi Nikozi leżącej przy granicy pomiędzy Gruzją a okupowanymi przez Rosję terenami Osetii Południowej.
“Życie na prowincji”, 2016 (22’) – film o Tkibuli, niegdyś górniczym, dziś opustoszałym mieście w środkowej Gruzji.
Wstęp wolny
20 X (niedziela) Blue Note Jazz Club g. 18.00
Dini Virsaladze (Gruzja) – piano solo
Pierwsza Dama gruzińskiego jazzu po raz pierwszy w Polsce!
Dini Virsaladze pochodzi ze znanej gruzińskiej rodziny muzycznej. Ukończyła konserwatorium w Tbilisi w klasie fortepianu i organów. Zaczynała karierę jako pianistka i klawesynistka w Orkiestrze Kameralnej Tbilisi pod dyrekcją Vadima Shubladze. Od 1993 poświęciła się jazzowi, od razu zdobywając nagrody (Festiwal Jazzowy w Nowosybirsku) oraz uznanie publiczności i środowiska muzycznego. Od 2003 grała w Tbilisi Big Band pod kierunkiem Giviego Gachechiladze, zdobywając laury na Monte Carlo International Jazz Awards (2006), gdzie wyróżniono jej grę i zaangażowanie w promocję jazzu. Dini Virsaladze występuje od lat solo i ze swoim trio, jest cenioną kompozytorką oraz wykłada w konserwatorium w Tbilisi. Na koncercie usłyszymy standardy jazzowe, kompozycje autorskie oraz jazzowe interpretacje gruzińskiego folku.
Bilety 30 zł (przedsprzedaż) 40 zł (w dniu koncertu)
Sprzedaż: bilety24.pl (http://bit.ly/biletyDini), CIK, biuro klubu Blue Note, Dom Bretanii
