dostęp do filmu: od 13 do 14 kwietnia (link zostanie udostępniony w wydarzeniu 13 kwietnia) | film z napisami w języku angielskim i polskim
 rozmowa z Łukaszem Zarembą: 14 kwietnia o g. 18 (facebook live) | zachęcamy do zadawania pytań i komentarzy do rozmowy z ekspertem w wydarzeniu (przed rozmową) oraz pod filmem z transmisją na żywo (w trakcie rozmowy)
 prowadzenie: Aleksandra Skowrońska

 

 

Czy historię można sfilmować? Jak na kształtowanie się wydarzeń wpływa ich obraz? Czy przyglądanie się praktykom telewizyjnym w erze wszechobecnych relacji na żywo i zalewu transmisji ma jeszcze sens?

„Wideogramy rewolucji” to film dokumentalny poświęcony Rewolucji w Rumunii w 1989, a szczególnie temu, w jaki sposób seria przełomowych wydarzeń została zarejestrowana. Dostosowana do tej pory do propagandowych przekazów, w momencie przewrotu telewizja stała się jednym z kluczowych aktorów przemian politycznych rumuńskiej odsłony Jesieni Ludów.

Klasyczne dzieło Farockiego i Ujicy, choć dobrze znane i szeroko omówione, dziś ponownie zyskuje nowe znaczenie, szczególnie w kontekście lokalnym, wypełnionym obrazami rewolucji i rewolucją obrazów.

 Jesień 1989 zapisała się w historii jako sekwencja spektakularnych wydarzeń: Praga, Berlin, Bukareszt. Najbardziej modelowy scenariusz rewolucji rozegrał się w Rumunii. Zmiana dokonała się w ciągu zaledwie dziesięciu dni, a najważniejsze jej wydarzenia odbyły się w dwóch miastach. Powstanie narodowe, obalenie władzy, egzekucja wykonana na panujących. Po pierwszych zamieszkach w Timisoarze, gdzie rządowi udało się odizolować miasto od reszty kraju, doszło do przewrotu w Bukareszcie, który został uwieczniony kamerami. Tamtejszą stację telewizyjną zajęli demonstranci. Przez ok. 120 godzin nadawała bez przerwy, ustanawiając nowe miejsce wydarzeń historycznych – studio telewizyjne. Między 21 grudnia 1989 (ostatnie przemówienie Ceaușescu) a 26 grudnia 1989 (pierwsze sprawozdanie telewizyjne z jego procesu), kamery zarejestrowały wydarzenia w najważniejszych miejscach Bukaresztu. Środek przekazu, dominujący w danym okresie, zawsze kształtował historię. A już na pewno europejską nowożytność. Wiadomo, że wiek XX był wiekiem filmu. Ale dopiero kamera wideo, która dysponuje szerszymi możliwościami, jeśli chodzi o czas nagrania i mobilność, może udoskonalić proces „filmowania” historii.

(opis: Millennium Docs Against Gravity)

„Wideogramy rewolucji” (…) problematyzują funkcję transmisji telewizyjnej, zwracając uwagę na podobieństwa i różnice w jej rozumieniu przez reżim Ceaușescu i zdobywców studio telewizyjnego. Dokument śledzi zatem najpierw transmisję z wiecu 21 grudnia 1989 roku, który wobec krwawo tłumionych zamieszek w Timișoarze miał potwierdzić władzę dyktatora, następnie zaś ukazuje scenę i kulisy rewolucyjnej transmisji. Punktem zwrotnym jest przerwanie transmisji w momencie widocznie (słyszalnie) negatywnej reakcji, a następnie ataku tłumu na siedzibę KC. Na ekranach telewizorów pojawia się czerwona plansza, gdy obraz, a właściwie montaż (przeplot mowy dyktatora i aprobatywnej reakcji słuchaczy), nie może już odgrywać przewidzianej dla niego roli (w tym czasie większość kamer rejestruje, zgodnie z nakazem, niebo i szczyty budynków).
(…) Można by bronić tezy, że „Wideogramy rewolucji” wpisują się w „zasadę niepewności współczesnego dokumentalizmu”, zgodnie z którą „im obrazy są bardziej bezpośrednie, tym mniej jest w nich do zobaczenia” (im bardziej zaś opaczne, zapośredniczone, niewyraźne, tym więcej „pokazują”).

(fragmenty eseju „Zapis rewolucji, transmisja rewolucyjna” – tekstu Łukasza Zaremby na temat zapośredniczenia medialnego jako działania na przykładzie dzieła wideo Wideogramy rewolucji / link do całości http://re-sources.uw.edu.pl/…/zapis-rewolucji…/)

 

 dr Łukasz Zeremba: Badacz wizualności, tłumacz. Wykładowca w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się teoriami kultury wizualnej i metodologią badań wizualnych. Publikował w „Kontekstach”, „Kulturze Współczesnej”, „Invisible Culture”, „Dialogu”, „Kulturze Popularnej” i na „Dwutygodnik.com”. Laureat Stypendium FNP START 2012 i START 2013 i stypendium Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców 2016 – 2019. Współtłumacz książki Jonathana Crary’ego Zawieszenia percepcji (2009), tłumacz książki W.J.T. Mitchella Czego chcą obrazy? (2013) i Nicholasa Mirzoeffa, Jak zobaczyć świat (2016) oraz wielu innych tekstów z kultury wizualnej. Współredaktor podręcznika akademickiego „Antropologia kultury wizualnej” (2012). Zrealizował grant NCN Preludium „Współczesne oblicza ikonoklazmu”. Jego książka Obrazy wychodzą na ulice ukazała się nakładem wyd. Bęc Zmiana w serii współtworzonej z IKP UW.

 

 

 

Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.