Jak piszą organizatorzy – czwarta odsłona ekologicznej Akademii Miasta (i siódma w ogóle) to próba zastanowienia się nad przyszłością polskich miast w czasach zagrożenia klimatycznego. Podczas kilkunastu spotkań wspólnie z zaproszonymi ekspertkami i ekspertami będziemy poszukiwać rozwiązań, które umożliwią nam zmianę paradygmatu miejskiej polityki. Dlaczego? Bo widzimy, że mimo politycznych deklaracji bezpieczeństwo ekologiczne i społeczne w miastach wciąż nie jest priorytetem, a kwestia adaptacji została zinstrumentalizowana do doraźnych, krótkofalowych celów. Bo to czas, by rozmontować perspektywę opartą na pogoni za ekonomicznym wzrostem i zacząć wymyślać przyszłość, w której wartością stanie się wrażliwość na społeczności – ludzkie i pozaludzkie.

Inspiracją dla programu Akademii Miasta są perspektywy ekonomii obwarzanka Kate Raworth i architektury opiekuńczej Elke Krasny. Oba podejścia reprezentują nurt myślenia zakotwiczony w partnerskim ujęciu kultury i natury, miasta i ekologii, w którym dobrostan społeczny nie jest przedkładany nad dobro przyrody. Czy polskie miasta są w stanie przełożyć obwarzankową ramę na lokalne warunki? Czy troska ma szansę stać się podstawą nowych wyobraźni miejskich?

Projekt jest interdyscyplinarny, międzymiastowy, weekendowy i bezpłatny. To przestrzeń wspólnego uczenia i od-uczania, wytwarzania wiedzy i przekładania jej na twórczą praktykę projektową. Akademia Miasta to platforma, w której wiedza spotyka się z twórczymi praktykami. Seria rozmów, czytanek i warsztatów z ekspertkami, badaczami i działaczkami pomoże nam spotkać różne wyobraźnie i propozycje naturokulturowych rozwiązań dla miast. Ważną częścią programu będzie grupowa praca nad projektami zaliczeniowymi przy użyciu metod designu spekulatywnego. W nawiązaniu do tematu kursu uczestniczki i uczestnicy będą wspólnie opracowywać prototypy działań dla Poznania, inspirowane koncepcją ekonomii obwarzanka Kate Raworth. Podczas dwumiesięcznej pracy zespołowej sprawdzimy, czy obecne warianty zielonej polityki odpowiadają na wyzwania, które czekają polskie miasta w przyszłości, i zaproponujemy alternatywne rozwiązania.

HARMONOGRAM

ZJAZD 0: DOBRE PRAKTYKI MIEJSKIE / WIZYTA STUDYJNA W URBANLAB GDYNIA (zjazd fakultatywny*)

Nadmorskie miasta cieszą się coraz większą popularnością ze względów klimatycznych – małe roczne amplitudy temperatury, bliskość morza i idący z nim wiatr, ograniczone do wybranych fragmentów miasta problemy ze smogiem, bliskość lasów. Czy te sprzyjające okoliczności geograficzno-przyrodnicze to hamulec do adaptacji do zmian klimatu i niestandardowego myślenia o wyzwaniach miejskich? Podczas wizyty podzielimy się doświadczeniami i obserwacjami z działań miejskiego laboratorium – UrbanLab Gdynia, będącego częścią miejskiej instytucji Laboratorium Innowacji Społecznych. Porozmawiamy o narzędziach i opracowaniach, pozwalających się przyglądać kwestiom klimatu w niestandardowy dla miast sposób, takich jak foresight, pomiar rezyliencji, czy miasto 15-minutowe. Wspólnie z ekspertkami i ekspertami miejskimi opowiemy szerzej o działaniach miasta na rzecz klimatu. Odwiedzimy jedną z dzielnic Gdyni, przyglądając się w praktyce pojęciu odporności i włączaniu mieszkanek i mieszkańców w teraźniejszość i przyszłość. Spotkanie będzie też okazją do wspólnej pracy warsztatowej wokół poruszanych na zjeździe zagadnień.

* Koszty przejazdu, noclegu i wyżywienia w Gdyni po stronie uczestników.

ZJAZD I: MIASTA SPRAWIEDLIWOŚCI EKOLOGICZNYCH / ROZGRZEWKA

Wizja kryzysu klimatycznego zmienia sposób, w jaki myślimy o miejscu człowieka w świecie, o relacjach międzyludzkich i relacjach z innymi gatunkami. Jest impulsem przewracającym utarte wyobrażenia na temat gospodarki, stabilnej przyszłości i życia społecznego, które dziś toczy się głównie w miastach. Dlatego to one, ich włodarze i mieszkanki muszą poszukać nowych sposobów radzenia sobie z nadchodzącymi wyzwaniami i zagrożeniami. Jedną z ciekawszych propozycji na powyższe kryzysy stanowi model pączkowej ekonomii, czyli rozwiązania zaproponowanego przez ekonomistkę Kate Raworth w odpowiedzi na rosnącą skalę przekraczania tzw. granic planetarnych i powiększających się nierówności społecznych. Inną jest koncepcja architektury opiekuńczej Elke Krasny. Celem pierwszego zjazdu jest uporządkowanie pojęć i faktów oraz poznanie dyskursów i praktyk dotyczących tworzenia miast wrażliwych. Biorąc pod uwagę, że każdy i każda z uczestników ma w tym względzie inny zasób doświadczeń, nim rozpoczniemy wspólną pracę, chcemy uwspólnić wiedzę.

ZJAZD II: PRZYSZŁOŚĆ W NASZYCH RĘKACH / WEEKEND KREACYJNY

Celem zjazdu jest wypracowanie zalążków projektów zaliczeniowych, które uczestniczki i uczestnicy będą rozwijać w mniejszych grupach między zjazdami, a także poznanie metod foresightowych i spekulatywnych w pracy projektowej. Zaczniemy od ćwiczeń z obszaru „team bulding” (m.in. poznanie kompetencji oraz silnych i słabych stron poszczególnych osób, a także grupy jako całości). Następnie grupy wybiorą obszary tematyczne dla swoich projektów. Podzielimy się narzędziami analitycznymi i diagnostycznymi oraz istniejącymi dokumentami i opracowaniami tematu (m.in. danymi statystycznymi, miejskimi dokumentami strategicznymi dotyczącymi adaptacji do zmian klimatu, raportami badawczymi i foresightowymi związanymi z budową odporności miast na kryzys klimatyczny), które pozwolą grupom rozpoznać postawiony problem. Będziemy krytycznie wykorzystywać dane oraz łączyć je z wiedzą nabytą w terenie. Sporą część zjazdu poświęcimy pracy kreacyjnej i stworzeniu pierwszych pomysłów przyszłościowych. Za pomocą technik foresightowych i projektowania spekulatywnego spróbujemy wyobrazić sobie, jakim przeobrażeniom ulegnie miasto i jego mieszkańcy w najbliższej przyszłości. Nabyte umiejętności diagnostyczne oraz narzędzia spekulatywne ułatwią uczestniczkom i uczestnikom wypracowanie nowych pomysłów dotyczących wrażliwych miast przyszłości.

ZJAZD III: ALTERNATYWY ŻYWNOŚCIOWE W MIASTACH

Dominujący system żywnościowy to ślepa uliczka. Kryzys klimatyczny, wojna w Ukrainie i galopująca inflacja pokazały nam, że musimy jak najszybciej znaleźć wobec niego skuteczne alternatywy. Jaką rolę mogą odegrać w tym wszystkim miasta? Czy produkowanie żywności po sąsiedzku to utopia, czy konieczność? Na co zwracać uwagę, projektując nasze miejsca do życia, by były bardziej zrównoważone i jadalne? O tym wszystkim porozmawiamy podczas zjazdu. Weźmiemy na warsztat najważniejsze aspekty systemu żywności – przyjrzymy się miejskim politykom żywnościowym i poznamy kluczowe dla tej dziedziny inicjatywy ze świata. Osią warsztatów będzie praca „Taking the Country’s Side” Sébastiena Marota – francuskiego filozofa i wykładowcy historii architektury, krajobrazu i środowiska w paryskiej École d’Architecture de la Ville & des Territoires. Ta przekrojowa wystawa, która bada złożoną relację między architekturą a rolnictwem przez ostatnie 10 tysięcy lat, pomoże nam poznać zależności między miastem a wsią w kontekście żywności oraz odnieść je do konkretnych miejsc w Poznaniu. Wspólnie napiszemy futurologiczne scenariusze i na ich przykładzie zobaczymy, jak nasze miasta mogą wyglądać za 20, 30 i 50 lat.

ZJAZD IV: PRZYSZŁOŚĆ KWESTII MIESZKANIOWEJ

Kryzys ekologiczny rzadko ujmuje się w kategoriach problemów związanych z kwestią mieszkaniową. Jednak – jak podkreśla wielu badaczy i praktyków – to właśnie sposób, w jaki będziemy w najbliższym czasie projektować przestrzenie do zamieszkiwania, stanowi jedną z głównych osi miejskiej polityki. Prognozowany w wielu badaniach utrudniony dostęp do podstawowych zasobów naturalnych w mieście czy nowe zjawiska, jak ekologiczna gentryfikacja i grodzone, zielone osiedla, to jedne z przykładów, które już możemy spotkać w naszych miastach. W ramach warsztatów przeanalizujemy, dlaczego mieszkalnictwo to zarazem problem społeczny i ekologiczny; spróbujemy znaleźć odpowiedź na pytania, jak można rozwiązać obecną sytuację mieszkaniową, by zapewnić międzyklasową sprawiedliwość; w końcu sprawdzimy, na ile kooperatywy mieszkaniowe mogą stanowić przyszłość miejskiej polityki klimatycznej i społecznej.

ZJAZD V: WRAŻLIWA INFRASTRUKTURA

Podczas dwudniowych warsztatów zastanowimy się nad tym, jak mogą wyglądać wrażliwe miasta przyszłości z perspektywy urbanistycznej. Zwrócimy uwagę na to, jak infrastruktura miejska przekłada się na budowę (nie)obwarzankowych przestrzeni. Sprawdzimy, czy nowe modele myślenia o mieście (np. 15-minutowe miasto) są rozwiązaniem problemów, z którymi zmagamy się w naszych miastach. Porozmawiamy o tym, czy to, co niematerialne w mieście (np. sieci społeczne, kolektywy, instytucje), też może uchodzić za infrastrukturę.

ZJAZD VI: PROTOTYPY DLA WRAŻLIWYCH MIAST PRZYSZŁOŚCI / PREZENTACJA PROJEKTÓW I EWALUACJA

Kurs zakończy prezentacja projektów przygotowanych w grupach roboczych. Podczas zjazdów i między nimi każdy z projektów będzie konsultowany z opiekunami programu, a także z prowadzącymi warsztaty ekspertami i ekspertkami. W trakcie podsumowania każdy z projektów będzie omawiany zarówno od strony jego potencjału społecznego, ekologicznego, jak i możliwości realizacyjnych. Na koniec przeprowadzimy krótki warsztat ewaluacyjny.

Terminy zjazdów:
Zjazd 0: 1–2.10
Zjazd I: 15–16.10
Zjazd II: 22–23.10
Zjazd III: 5–6.11
Zjazd IV: 19–20.11
Zjazd V: 3–4.12
Zjazd VI: termin zostanie ustalony wspólnie z uczestniczkami i uczestnikami

Czas trwania zajęć: soboty 11:00–17:00, niedziele 10:00–16:00

Dla kogo?
Akademia Miasta jest programowana z myślą o wszystkich zainteresowanych refleksją nad tworzeniem miast wrażliwych w kontekście kryzysu klimatycznego oraz oddolnymi i administracyjnymi działaniami dla ich mieszkanek i mieszkańców. Zapraszamy zarówno miejskich aktywistów, animatorki, architektów, badaczki i urzędników, jak i studentów i absolwentki kierunków humanistycznych i artystycznych z całej Polski.

Jak wziąć udział?
Do Akademii Miasta przyjmiemy maks. 25 osób. Rekrutacja odbywa się na podstawie formularza zgłoszeniowego (dostępny na dole tekstu). Na kurs można zgłaszać się do 21 września przez wypełnienie formularza i odesłanie go na zapisy@malta-festival.pl.

Warunki uczestnictwa

Udział w zajęciach jest bezpłatny. W czasie warsztatów są przewidziane wegetariańskie lunche i przerwy kawowe, za które opłata wynosi 330 zł łącznie (11 dni warsztatowych). Koszty przejazdu i noclegu są po stronie uczestników. W przypadku wizyty studyjnej w Gdyni po stronie uczestników jest także wyżywienie.

Więcej szczegółowych informacji znajdziecie na stornie www.malta-festival.pl

Informacja prasowa